Bu çalışmada iktisat tarihinin içinde bir yapı araştırması yapılmaktadır. Yola çıkış noktası, Marc Bloch’un dediği gibi, «bugünü anlayabilmek için dünü anlamanın zorunlu» olmasıdır.
Modern Türkiye 600 yıllık Osmanlı mirasından soyutlanamaz. Bu olgunun bilinci içinde, «bugünü anlamanın» bir yöntemi olarak Osmanlı üretim tarzı oluşumu içinde İncelenmektedir.
Üretim tarzı incelemeleri, iktisat tarihinin başlıca konularından biridir.
Ancak, üretim tarzı belirlenirken, ekonomik faktörü abartarak, onu tek değiştirici unsur olarak görmek, iktisat tarihçisinin kaçınması gereken önemli bir optik bozukluğudur. Toplumsa! dokunun iki tabakadan oluşmuş olması ve bunlardan iktisadi alt dokunun somut, «elegelir» unsurlardan meydana gelmesi, çoğu araştırıcıyı «ekonomizm» saplantısına sürüklemektedir.
Oysa toplumsal değişme süreci, ekonomik ilişkilerin bağımsız değişken, diğerlerinin de bağımlı değişken olamayacağı kadar karmaşık bir ilişkiler bütünüdür. Burada söylenmesi mümkün olan tek şey, üretim tarzının bir yapı manzarası arzetmekten kesinlikle uzak olduğu ve bu nedenle toplumun her türlü dokusal katmanının onun değişimine etki ettiğidir.
Üretim tarzı araştırması yapan bir iktisat tarihçisinin amacı, diğer bilimlerde de olduğu gibi, dağınık gözüken olgular arasındaki mantıksal bağları bulmaktır. Bütün bilim adamları gibi, iktisat tarihçileri de gerçeği atılaşılabilir hale getirmek zorundadırlar. Bu da onları neyin doğru, neyin anlamlı ve neyin değişmeyi açıklayıcı nitelikte olduğu konusunda, sürekli araştırmaya götürür. «Bunun için de sınıflandırma yapmak, olayları karşılaştırmalı olarak incelemek gerekir, çünkü olaylar aynı anda birçok yollardan gelişmiştir»...

---